Ας κάνουμε μια αναδρομή στα παιχνίδια που πέρασαν τις εξετάσεις ελληνομάθειας, πήραν την ιθαγένεια και κατάφεραν να έχουν την τιμή να μιλάνε και να γράφουν ελληνικά. Δεν είναι πολλά, άλλωστε δεν είναι όλα άξια γι’ αυτήν την ιδιαίτερη τιμή. Αρχικά, πήραν το χρίσμα της ελληνοποίησης κατά κύριο λόγο αθλητικά παιχνίδια, μιας και δεν χρειάζεται ιδιαίτερος κόπος, αφού αποτελούνται κυρίως από μενού, με λίγο και επαναλαμβανόμενο κείμενο. Με μπροστάρησα την Sony, μιας η Ελλάδα, ας μην κρυβόμαστε, είναι Πλεϋστεϊσονομάνα, δειλά δειλά από τα PS1, PS2 και πιο ενεργά στα PS3 και PS4 αρχίσαμε να ακούμε την χιλιοτραγουδισμένη και ταλαιπωρημένη γλώσσα μας στα βιντεοπαιχνίδια.
Πλήρης μεταγλώττιση
Kick off World (1998, Playstation)
Ξεκινάμε δυναμικά και παίρνουμε στα σοβαρά την ελληνική μεταγλώττιση παιχνιδιών με τον Μητσικωστα! Ιστορική μέρα για τα ελληνικά παιχνίδια ποδοσφαίρου όταν αποφάσισαν να μην πάρουν κάποιον γνωστό αθλητικό παρουσιαστή, αλλά κάποιον που να τους μιμείται όλους. Φάτσα ο Μητσικώστας και στο εξώφυλλο με συνοδεία κειμένου φτιαγμένου σε Office 1997. Έχει γέλιο, αλλά ας μην κοροϊδευόμαστε, είναι μια ημιερασιτεχνική προσπάθεια μιας και ο ήχος είναι κακός και έχει αρκετές διακοπές, αλλά όπως και να το κάνουμε αυτό το κάνει πιο καλτιά!
FIFA 2000 (1999, Playstation)
Και συνεχίζουμε με τα ποδοσφαιρικά παιχνίδια στο πρώτο Πλέυστεϊσιον, με το πιο δημοφιλές και αγαπητό (τότε) FIFA. Εδώ έχουμε γνωστούς αθλητικούς δημοσιογράφους να κάνουν την περιγραφή (Θαναηλάκης, Σωτηρακόπουλος, Δάρρας) αλλά και πάλι από την στιγμή που έπρεπε να διαβάσουν τις προτάσεις όπως ακριβώς μεταφράστηκαν (και δεν προσαρμόστηκαν) στα ελληνικά, έχουμε κάποια αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Όλη η Α’ Εθνική κατηγορία βρίσκεται στο παιχνίδι (μέχρι και την Παναχαϊκή έχει, τόσο παλιό) με τα μενού στα ελληνικά και γενικά μια προσεγμένη μετάφραση για τα δεδομένα της εποχής και της Ελλάδας. Και κάποια επόμενα παιχνίδια FIFA κυκλοφόρησαν στα ελληνικά, αλλά μετά η EA αφού μας είχε δεδομένους δεν ξανασχολήθηκε. Αλλά καλά να πάθουμε, αφού βγάλαμε μέχρι και τραγούδι για το Pro, που με το ζόρι είχε 3 ελληνικές ομάδες και για το καημένο το FIFA τίποτα, τσιμουδιά, ούτε μαντινάδα.
Ghosthunter (2003, Playstation 2)
Φεύγουμε από τα αθλητικά παιχνίδια και πάμε να αναλάβουμε δράση με ένα παιχνίδι που αν το θυμούνται οι δημιουργοί του θα ’ναι θαύμα. Το Ghosthunter ήρθε το 2003 αλλά κανείς δεν το πήρε χαμπάρι, γιατί είναι διακριτικό και δεν θέλει να ενοχλεί και να τραβάει τα φώτα της προσοχής πάνω του. Τώρα με ποιο σκεπτικό η Sony αποφάσισε να μεταγλωττίσει το συγκεκριμένο “ανύπαρκτο” παίγνιο και όχι κάποιο Jak & Daxter δεν γιγνώσκω, αλλά θα είχαν τους λόγους τους οι άνθρωποι, δεν είναι τρελοί. Αλλά δεν έκαναν μια απλή μεταγλώττιση, πήραν τους γνωστούς “Φίλους για πάντα” για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Τους θυμάστε; Όχι; Ούτε εγώ. Υποτίθεται ότι ήταν ελληνικό μουσικό συγκρότημα. Μέχρι Κακά Κορίτσια φτάνει η μνήμη μου παιδιά, μετά πάμε σε Λένα Ζευγαρά. Δεν θα αναφερθώ πολύ στην ποιότητα και το αποτέλεσμα της δουλειάς γιατί δεν μ’ αρέσει να θίγω οικογένειες και φίλους. Η ηχογράφηση έγινε σε Έρικσον Τ10s, ξεχασμένο μέσα σε κουβά σφουγγαρίστρας, στο πορτ μπαγκαζ σκαραβαίου, που περνάει τα τούνελ του Μετσόβου. Η ηθοποιία δεν είναι κακή (δεδομένου του ότι δεν έχουμε να κάνουμε με επαγγελματίες ηθοποιούς) αλλά αρκετά χαβαλετζίδικη και ευχάριστη. Τώρα για μεταφρασμένες επιλογές όπως “Σώσιμο παιχνιδιού” αντί για αποθήκευση δεν έχω κάτι να σχολιάσω, θα κριθείτε στην επόμενη ζωή.
Athens 2004 (2004, Playstation 2)
Στο έβδομο ουρανό αδέρφια το 2004, που ήρθαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο σπίτι τους, το πατρικό και ζήτησαν για κληρονομιά την μισή περιουσία της χώρας και τι ωραία που περνάμε από τότε. Ναι, το επίσημο παιχνίδι των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004 μεταφράστηκε πλήρως στα ελληνικά. Όλο το μενού, οι σχολιασμοί (από Καρπετόπουλο και Κάραλη) είναι στα ελληνικά της εποχής, μιας και απ’ ότι φαίνεται το 2004 δεν λέγαμε κάνω πάρτι αλλά κάνω εορτασμό (σύμφωνα με το μενού του παιχνιδιού, όπου έτσι μετέφρασαν το multiplayer). Είναι ίσως το καλύτερο παιχνίδι Ολυμπιακών Αγώνων μιας και μετά ήρθαν ο Mario με τον Sonic να καταστρέψουν το ολυμπιακό ιδεώδες, καθώς βλέπουμε τον Bowser να κάνει ρυθμική γυμναστική (κάπου έλεος ε; τρίζουν τα κόκκαλα του Μελαγκόμα).
Buzz Παγκόσμιο Κουίζ (2009, Playstation 3)
Τα πάρτι games (συγγνώμη, παιχνίδια εορτασμού εννοούσα) είναι μια καλή ευκαιρία να προσεγγίσεις το ελληνικό game agnostic κοινό σκέφτηκε η Sony και μετέφρασε πλήρως το Buzz. Έχουμε να κάνουμε με ένα τηλεπαιχνίδι γνώσεων όπου η ελληνική οικογένεια μπορεί να μαλλιοτραβηχτεί και να διαπομπευθεί από την άνεση του καναπέ της χωρίς να προβληθεί σε κανάλι εθνικής εμβέλειας. Καλή ιδέα, σωστά υλοποιημένη και προσεγμένη. Εντάξει, οι ερωτήσεις ήταν πολλές φορές εντελώς άσχετες με την ελληνική πραγματικότητα, μιας και εδώ έχουμε και πάλι αυτούσια μετάφραση και όχι προσαρμογή, αλλά σε γενικές γραμμές ήταν ένα ευχάριστο και διασκεδαστικό οικογενειακό παιχνίδι, Ακόμα περιμένω το ελληνικό Singstar Sony...
God of War Ascension (2013, Playstation 3)
Ω ναι, αυτό περιμέναμε τόσα χρόνια, ένα παιχνίδι αυτού του βεληνεκούς και επιπέδου να γίνει ελληνικό και με την βούλα (και με την Μαρία, την Ντίνα δεν έχουμε θέμα)! Ακούσαμε πρώτη φορά να μιλάει ελληνικά ο Κράτος και τσουτσουριάσαμε απ’ την συγκίνηση. Είναι το πρώτο GOW που μεταγλωττίστηκε στην μητρική γλώσσα του πρωταγωνιστή, σε ένα γενικά μέτριο - αλλά όχι κακό - μάλλον μια απ’ τα ίδια - Ascension. Πολύ καλή δουλειά σε ποιότητα, αν και ήθελε την προσαρμογή του και αυτό. “Έδωσα έναν αιματοβαμμένο όρκο” καλά Κράτε, μην χτυπιέσαι παλικάρι μου, δεν παίζεις Σοφοκλή στην Επίδαυρο.
Sly Cooper: Thieves in Time (2013, Playstation 3)
Τα παιχνίδια που απευθύνονται σε παιδιά θα έπρεπε να είναι τα πρώτα που μεταγλωττίζουν οι ελληνικές εταιρείες διανομής, αλλά ας όψεται η “επιχειρηματική” μας κουλτούρα. Όπως αναφέρθηκε στο αντίστοιχο review του 2013 (από έναν πανέμορφο και πανέξυπνο συντάκτη) “Η πλήρης μετάφραση και μεταγλώττιση του παιχνιδιού στα ελληνικά είναι άριστη και δεν ξενίζει καθόλου. Σ' αυτό βοηθάει το ότι πρόκειται για καρτουνίστικο παιχνίδι και ως Έλληνες έχουμε συνηθίσει να μεταγλωττίζονται συνήθως κινούμενα σχέδια, οπότε όλα ακούγονται φυσικά. Οι φωνές ταιριάζουν στους χαρακτήρες και θυμίζουν πολύ τις αγγλικές.“ Ευτυχώς να λέμε που δεν μεταφράστηκε και ο τίτλος (Σλάι Κούπερ Κλέφτες στον Χρόνο - ίου) και κρατήσαμε τον αγγλικό.
Σημαντικές αναφορές
Gran Turismo Sport (2017, Playstation 4)
God of War (2018, Playstation 4)
MediEvil (2019 Playstation 4)
Death Stranding (2019, Playstation 4)
The Last of Us Part II (2020, Playstation 4)
Sackboy: Η μεγάλη περιπέτεια (2020, Playstation 4, Playstation 5)
Ελληνικοί υπότιτλοι και μενού
Εδώ έχουμε παιχνίδια που ακολούθησαν την μέση οδό, που για πολλούς είναι η ιδανική για την πιστότητα του παιχνιδιού αλλά και η λιγότερο κοστοβόρα για τις εταιρείες. Ελληνικά μενού και υπότιτλοι, σε συνδυασμό με τις αυθεντικές φωνές στα αγγλικά, σαν να βλέπουμε ταινία. Βέβαια δεν είναι όλα ρόδινα μιας και εκεί που βλέπαμε ταινία και αλληθωρίζαμε για να διαβάσουμε το κείμενο και να μην χάσουμε την δράση, φανταστείτε να έχουμε να χειριστούμε χαρακτήρα, να αποφεύγουμε σφαίρες και να διαβάζουμε υπότιτλο. Ναι, βάλτε μας να σκάψουμε κιόλας!
Killzone (2004, Playstation 2)
Καλά κανείς δεν θυμάται ότι το πρώτο Killzone ήταν υποτιτλισμένο στα ελληνικά; Μήπως επειδή δεν το αγόρασε ψυχή; Παιχνίδι πρώτου προσώπου και θα πρέπει να έχουμε τα μάτια του ιγκουάνα για να διαβάσουμε τους υπότιτλους, τις οδηγίες και να έχουμε τον νου μας μην μας γαζώσουν οι Χελγκαστ. Καλή προσπάθεια και ποιοτική η μετάφραση.
Uncharted 3: Η εξαπάτηση του Drake (2011, Playstation 3)
Ε δεν το λέγατε Αχαρτογράφητος Τρία η Εξαπάτηση του Ντρέικ να τελειώνουμε, τι μισές δουλειές είναι αυτές! Ένα παράδειγμα παιχνιδιού που λόγω μεγάλου σεναρίου θα είχε μεγαλύτερο κόστος να μεταγλωττιστεί πλήρως και ποιοτικά. Επίσης αρκετά δύσκολο να αντικατασταθεί η χαρακτηριστική φωνή του Nolan North ως Drake, χωρίς γκρίνια από τους purists. Παιδιά, αν δεν μας αρέσει η μεταγλώττιση το γυρνάμε στα αγγλικά και καθαρίζουμε. Το να γκρινιάζουμε online ότι είναι χάλια οι φωνές και δεν μας αρέσουν, δεν βοηθάει. Υπάρχουν πολλοί gamers που δεν γνωρίζουν αγγλικά και γι’ αυτούς η μετάφραση/μεταγλώττιση είναι ο μόνος τρόπος να απολαύσουν 100% ένα παιχνίδι. Οκ;
Σημαντικές αναφορές
The Last of Us (2013, Playstation 3)
Uncharted 4: Το Τέλος ενός Κλέφτη και Αναζητώντας τον Χαμένο Θρύλο (2016, Playstation 4)
Marvel’s Spiderman (2018, Playstation 4)
Days Gone (2019, Playstation 4)
Ghost of Tsushima (2020, Playstation 4)
Ratchet & Clank Rift Apart (2021, Playstation 5)
Balan Wonderworld (2021, Switch, Xbox Series X/S, Playstation 5, Xbox One, Playstation 4)
Χαμένες ευκαιρίες
Παιχνίδια Mario (και γενικά παιχνίδια της Nintendo)
Πραγματικά, πόσο κείμενο έχει ένα παιχνίδι Mario; Εκτός των μενού και ένα Here we go, δεν νομίζω ότι θα κόστιζε πολύ να μπει η ελληνική γλώσσα στις επιλογές του δημοφιλέστερου χαρακτήρα βιντεοπαιχνιδιών στον κόσμο. Δεν αναφέρομαι καν σε Pokemon που θα μπορούσαν να κάνουν μεγαλύτερο εμπορικό πάταγο στην εγχώρια αγορά αν ήταν μεταφρασμένα. Αυτοί χάνουν…
Assassin’s Creed Odyssey
Ubi, άντε και @##%$#@ κούκλα μου.
Κάθε παιχνίδι που πωλείται στην Ελλάδα θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικά, τουλάχιστον υποτιτλισμένο. Υπάρχει αγοραστική δύναμη στην χώρα και μάλιστα μεγαλύτερη από πολλές ευρωπαϊκές που τα τελευταία χρόνια βλέπουν μεταφράσεις σχεδόν σε όλα τα παιχνίδια. Εδώ η νομοθεσία καλύπτει τις εταιρείες, μιας και τις υποχρεώνει μόνο να έχουν ελληνικές οδηγίες στο κουτί. Γι’ αυτό και πολλές φθηνιάρικες λύσεις, όπως να προσθέτουν μια φωτοτυπία στο κουτί και να κολλούν ένα αυτοκόλλητο της αντιπροσωπείας στην φάτσα ήταν αρκετό γι’ αυτούς.
Με λέξεις όπως φόρτωση, σώσιμο κλπ ίσως μας ξενίζει η ελληνική γλώσσα στα βιντεοπαιχνίδια γιατί έχουμε μάθει τις αντίστοιχες αγγλικές ορολογίες και τα ελληνικά, γενικά στην τεχνολογία, μας φαίνονται ξένα. Αλλά όταν τις μεταφράσεις τις κάνουν επαγγελματίες που ουδεμία σχέση έχουν με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια τότε θα έχουμε αντίστοιχα αποτελέσματα. Γιατί δεν αρκεί η μετάφραση ε! Θέλει και προσαρμογή στην κάθε γλώσσα. Επίσης το κακό με την ελληνική μεταγλώττιση και γενικά με τους Έλληνες ηθοποιούς φωνής είναι ότι σχεδόν παντού (ταινίες, κινούμενα σχέδια κλπ) είναι οι ίδιοι και οι ίδιοι. Ακούμε την φωνή π.χ. του Ατρέα και μας θυμίζει την φωνή του Χαχανούλη και του Ποπάυ και του Σρεκ και του Καπαμαρού κλπ κλπ. Δεν μπορεί να μην έχουμε ταλαντούχους νέους Έλληνες ηθοποιούς που να μην έχουν συμμετάσχει παντού.
Δεν είναι κακό να συμμετέχουν έμπειροι ηθοποιοί, αλλά τουλάχιστον να μπορούν να προσαρμόσουν την φωνή στον εκάστοτε χαρακτήρα, γιατί αν μου θυμίζουν μια παλαιότερη δουλειά τους τότε κάτι δεν κάνουν καλά. Ας ελπίσουμε να συνεχιστούν οι προσπάθειες αυτές, με παιχνίδια στα ελληνικά και όχι μόνο από μεμονωμένες εταιρείες αλλά και τις υπόλοιπες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά, αν θέλουν το ελληνικό κοινό να τις αγκαλιάσει και να τους δώσει τον, πολύ βασικό, μισθό του.
